Cây cà gai leo có nhiều tên gọi khác như cà vạnh, cà cườm, cà quánh, cà quýnh, cà gai dây, cà lù. Tên khoa học Solanum hainanense hoặc Solanum procumbens lour, thuộc họ cà (Solanaceae). Cây mọc hoang nhiều nơi ở nước ta.

- Theo phununet.com -

Người dân Quảng Nam thu hái cà gai leo bán cho thương lái Hải Phòng với giá 5.000 đồng/kg

cong-dung-chua-benh-tu-ca-gai-leo-1

Cà gai leo trong đông y

Cà gai leo là cây nhỏ, phân cành nhiều, cành non tỏa rộng, phủ lông hình sao và rất nhiều gai cong màu vàng.

Lá mọc so le hình bầu dục hay thuôn, phiến lá nông, không đều, mặt trên xanh sẫm, mặt dưới nhạt, phủ đầy lông tơ màu trắng, hai mặt đều có gai ở gân chính, nhất là mặt trên, cuống lá cũng có gai.

⇒ Hoa màu trắng, quả mọng, hình cầu nhẵn, có cuống dài, màu vàng, khi chín có màu đỏ, hạt màu vàng.
⇒Bộ phận dùng làm thuốc là rễ (thích gia căn), dây (thích gia đằng). Rễ, cành lá và cả quả thu hái quanh năm, rửa sạch, xắt nhỏ, phơi hay sấy khô, có khi dùng tươi.

⇒Thành phần hóa học chính trong rễ cà gai leo có alcaloid, tinh bột, flavonoid; trong dây có alcaloid.

Đông y cho rằng cà gai leo có vị hơi the, tính ấm, hơi có độc, có tác dụng tán phong thấp, đau lưng, nhức xương, tiêu độc, tiêu đờm, trừ ho, giảm đau, cầm máu, trị rắn cắn, hỗ trợ trong điều trị viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ.

Kết quả từ nghiên cứu cây Cà gai leo

Trị viêm gan với cà gai leo

⇒Đã có nhiều nghiên cứu về cây cà gai leo, trong đó một số đề tài đã được nghiệm thu.

Đề tài cấp Nhà nước “Nghiên cứu cà gai leo làm thuốc chống viêm và ức chế sự phát triển của xơ gan” do TS Nguyễn Thị Minh Khai làm chủ nhiệm đã chứng minh tác dụng bảo vệ gan, ức chế sự phát triển xơ gan của dạng chiết toàn phần và bộ phận hoạt chất chính glycoalcaloid.

⇒Chứng minh tác dụng chống viêm và tác dụng antioxydant rất tốt của cà gai leo (dạng toàn phần và dạng chiết glycoaloid). Thử tác dụng lâm sàng trên 60 bệnh nhân viêm gan B mãn hoạt động, kết quả điều trị ở nhóm dùng cà gai leo đạt mức rất tốt và tốt 66,7%.

⇒Ngược lại, ở nhóm chứng (flacebo) chỉ ở mức trung bình và kém 93,3%, thuốc không gây tác dụng ngoài ý muốn. Kết luận: Cà gai leo làm thuốc trị viêm gan, đặc biệt là viêm gan B mãn tính thể hoạt động. Đây là một đóng góp quan trọng của đề tài này.

Đề tài: “Nghiên cứu điều trị hỗ trợ bệnh nhân viêm gan virus B mãn tính thể hoạt động bằng thuốc từ cà gai leo” (lâm sàng giai đoạn 3), được thực hiện thử lâm sàng trên 90 bệnh nhân viêm gan B mãn tính thể hoạt động với liều 0,25 g, uống 6 viên/ngày, trong 2 tháng so sánh với 90 bệnh nhân nhóm chứng, tại 3 bệnh viện 103, 354 và 108. Kết quả, thuốc có tác dụng điều trị viêm gan B mãn tính thể hoạt động.

⇒ Thậm chí tại Viện 103, có 7 bệnh nhân được điều trị kéo dài 6 tháng, kết quả có 1 bệnh nhân mất HBsAg và xuất hiện Anti HBs.

Chưa có nghiên cứu về công dụng trị ung thư

⇒Ngoài ra còn có các đề tài làm luận án tiến sĩ như “Nghiên cứu cây cà gai leo làm thuốc chống viêm gan và ức chế xơ gan” (năm 2002).

⇒Kết quả cho thấy dạng chiết toàn phần và glycoalcaloid cà gai leo làm giảm trọng lượng u trên mô hình u hạt thực nghiệm theo thứ tự 42,2% và 35,2%.

⇒Chứng minh glycoalcaloid là hoạt chất chính có tác dụng ức chế sự phát triển xơ gan, chống viêm, bảo vệ gan trong cao toàn phần của cà gai leo.

⇒ Nghiên cứu cũng phát hiện những tác dụng dược lý mới của cà gai leo như tác dụng trên hệ miễn dịch, trên tế bào ung thư, cũng như thử tác dụng trên gien gây ung thư của virus và gien ức chế ung thư p53 và Rb.
⇒Những kết quả nghiên cứu trên đã chứng minh cà gai leo giải độc gan và chống viêm mạnh, có tác dụng tốt trong việc điều trị các bệnh về gan. Đối với các bệnh lý khác, việc sử dụng cây cà gai leo để trị là theo kinh nghiệm dân gian, chưa có các nghiên cứu khoa học nào khẳng định.

⇒Chưa có một nghiên cứu khoa học chính thống nào công bố hay chứng minh công dụng trị ung thư của cây cà gai leo.

cong-dung-chua-benh-tu-ca-gai-leo-2

Cây Cà gai leo

Bài thuốc dân gian từ cây Cà gai leo

- Trị viêm gan, xơ gan, hỗ trợ chống tế bào gây ung thư: Cà gai leo (thân, rễ, lá) 30 g, cây dừa cạn 10 g, cây chó đẻ răng cưa (diệp hạ châu) 10 g. Tất cả sao vàng, sắc uống mỗi ngày 1 thang.

- Trị tê thấp, đau lưng, nhức mỏi: Cà gai leo 10 g, dây gấm 10 g, thổ phục linh 10 g, kê huyết đằng 10 g, lá lốt 10 g. Sao vàng, sắc uống ngày 1 thang. Liên tục từ 10 - 30 thang.

- Làm giải rượu:

Theo kinh nghiệm dân gian, cà gai leo dùng trị ngộ độc rượu rất tốt. 100 g cà gai leo khô sắc với 400 ml nước còn 150 ml, uống trong ngày khi thuốc còn ấm.

Hoặc 50 g cà gai leo khô hãm với nước sôi, cho người say rượu uống thay nước.

Dùng bài thuốc này sẽ nhanh chóng tỉnh rượu, bảo vệ tốt tế bào gan.

Theo kinh nghiệm dân gian, cà gai leo có tác dụng bảo vệ tế bào gan mạnh đến nỗi khi uống rượu chỉ cần chà răng hoặc nhấm rễ cà gai leo thì sẽ tránh được say, nếu bị say thì uống nước sắc của rễ hoặc thân lá sẽ nhanh chóng giải rượu.

- Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan (viêm gan B, xơ gan...): Dùng 35 g rễ hoặc thân lá cà gai leo, sắc với 1 lít nước, còn 300 ml chia uống 3 lần trong ngày, giúp hạ men gan, giải độc gan rất tốt.

Thực hư tin đồn cây cà gai leo trị ung thư gan

⇒Thầy thuốc nhân dân, GS.TS Nguyễn Văn Mùi, Bệnh viện Quân y 103 nói gì về ‘thần dược’ Cà gai leo đang bị người dân tận thu vì tin đồn trị ung thư gan?
⇒Vừa qua, người dân sinh sống tại khu vực Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam rộ lên tin đồn về cây Cà gai leo có thể trị được bệnh ung thư gan khi thấy thương lái từ Hà Nội và các tỉnh phía Bắc tới địa phương thu mua nhiều loại cây này (vốn mọc dại ở bìa vườn, bìa rừng). 

⇒Thậm chí, nhiều tiểu thương bán thuốc lá ở các chợ còn đem chặt nhỏ và phơi khô bán cho người tiêu dùng kèm lời quảng cáo là vị thuốc trị ung thư gan thần kỳ… 

⇒Thực hư của tác dụng cây Cà gai leo ra sao đã được phóng viên trao đổi với thầy thuốc nhân dân GS.TS Nguyễn Văn Mùi -  Nguyên Phó giám đốc kiêm Chủ nhiệm khoa truyền nhiễm Bệnh viện Quân y 103-  người nghiên cứu thành công cây cà gai leo có tác dụng trị bệnh trên bệnh nhân viêm gan B mãn tính.

⇒Thưa giáo sư, là một trong những nhà khoa học đầu tiên ở Việt Nam nghiên cứu và công bố Cây cà gai leo có tác dụng trị bệnh viêm gan, vậy giáo sư có thể cho biết tác dụng thực sự thảo dược cà gai leo là gì?

⇒GS.TS Nguyễn Văn Mùi, nguyên Phó giám đốc kiêm Chủ nhiệm khoa truyền nhiễm Bệnh viện Quân y 103

⇒Cà gai leo là một cây thuốc được nghiên cứu kỹ lưỡng và đã có tới ba, bốn công trình luận án tiến sỹ nghiên cứu về nó. 

⇒Còn về phía bác sĩ điều trị chúng tôi cũng đã có nghiên cứu thử lâm sàng cà gai leo trên bệnh nhân viêm gan B mạn tính tại viện quân Y 103 cho kết quả rất khả quan. 

⇒Theo các tài liệu nghiên cứu của Viện Dược liệu Trung ương và kết quả lâm sàng trên bệnh nhân viêm gan virus B thì có thể khẳng định Cà gai leo là một cây thuốc có tác dụng rất tốt cho gan. 

⇒Nó có khả năng làm giảm nồng độ virus trong máu của bệnh nhân, thậm chí đã ghi nhận trường hợp âm tính virus. Cà gai leo cũng đã được chứng minh có thể ngăn chặn xơ gan tiến triển và hạ men gan nhanh. 

⇒Riêng việc điều trị các triệu chứng cơ năng của bệnh viêm gan B mạn tính hoạt động như vàng da, vàng mắt, đau tức hạ sườn phải, kém ăn mệt mỏi…thì Cà gai leo thể hiện tính ưu việt tuyệt đối so với các dược liệu được biết đến từ trước đến nay. 

⇒Hầu hết các bệnh nhân đều hết các triệu chứng trên sau hai đến ba tháng điều trị. 

⇒Gần đây bệnh viện quân y Trung ương 108 cũng đã thử chế phẩm có nguyên liệu từ Cà gai leo trên bệnh nhân viêm gan B mạn tính cho kết quả rất khả quan. Do vậy có thể khẳng định Cà gai leo là một cây thuốc rất quý đối với việc hỗ trợ và điều trị một số các bệnh về gan.

Vậy giáo sư có bình luận gì trước hiện tượng những ngày gần đây, rất nhiều người dân TP Tam Kỳ (Quảng Nam) đổ xô đi chặt cây cà gai leo mọc hoang dại về để bán hoặc tự chế biến theo các kiểu dân gian mách nhau để uống vì nghe đồn nó có tác dụng trị bệnh ung thư gan?  

⇒Tuy nhiên cho đến thời điểm này, chưa có bất kỳ công trình nào được nghiên cứu và chứng minh Cà gai leo trị được bệnh ung thư gan.

⇒Thuốc nam có tiềm năng rất to lớn nhưng chưa phát triển được cũng chỉ vì thói quen sử dụng theo tin đồn của người dân. Đã có rất nhiều cây thuốc bị săn tìm theo kiểu tận diệt rồi bị rơi vào quên lãng theo kiểu như vậy. 

⇒Cà gai leo là một cây thuốc rất quý và được nghiên cứu bài bản bởi nhiều thế hệ các nhà khoa học dược Việt Nam. Những tác dụng trên bệnh viêm gan virus B, xơ gan, men gan cao, giải rượu đã được khẳng định qua kinh nghiệm dân gian cũng như qua các công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc. 

⇒Tuy nhiên cho đến thời điểm này, chưa có bất kỳ công trình nào được nghiên cứu và chứng minh Cà gai leo trị được bệnh ung thư gan.

⇒Vậy phân biệt như thế nào cây Cà gai leo thực sự có tác dụng chữa bệnh trong vô số cây họ nhà cà, thưa giáo sư?

⇒Cây họ cà là một họ rất phong phú vì có rất nhiều loài, trong đó có cây Cà độc dược có thể gây tử vong. Vì vậy, mọi người cần  đặc biệt chú ý phân biệt để tránh nhầm lẫn. 

⇒Riêng về tác dụng trên bệnh gan thì mới chỉ có cây Cà gai leo được chứng minh và có cơ sở khoa học rõ ràng.

⇒Do đó, nếu muốn sử dụng thuốc nói chung cũng như thuốc nam nói riêng thì nên có sự tư vấn của các nhà chuyên môn cũng như dùng các sản phẩm được nghiên cứu bởi các nhà khoa học và được chuyển giao công nghệ sản cho Công ty dược phẩm có thương hiệu uy tín, nguồn gốc rõ ràng, không nên tự ý dùng.

⇒Được biết, trên thị trường dược phẩm cũng đã có viên Giải độc gan Tuệ Linh có thành phần chiết suất từ Cây cà gai leo. Ông có đánh giá gì về công dụng của sản phẩm này trong việc hỗ trợ điều trị bệnh viêm gan?

⇒Theo tôi được biết thì công ty đầu tiên ở Việt Nam là công ty Tuệ Linh đã được cố GS.TS. Phạm Kim Mãn- Nguyên chủ nhiệm công trình nghiên cứu cấp Nhà nước về Cà gai leo đã chuyển giao công nghệ sản xuất các chế phẩm từ Cà gai leo. 

⇒Tôi không trực tiếp nghiên cứu sản phẩm của công ty này nên không có đánh giá gì. Tuy nhiên được biết sản phẩm này cũng đã thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân viêm gan B mạn tính tại bệnh viện quân y trung ương 108 cho kết quả rất tốt.