Dùng nhiều atisô Đà lạt có tốt cho sức khỏe

UỐNG NHIỀU ATISO CÓ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỨC KHỎE

- Theo phununet.com -

Tôi nghe những người lớn tuổi nói uống Atisô thay nước hàng ngày sẽ rất tốt cho gan. Xin hỏi bác sĩ uống nhiều Atisô có bị ảnh hưởng gì đến sức khỏe không? (Cẩm Tú - Bắc Giang)

Trả lời:

Từ thời xa xưa, ở Âu châu, Atisô đã được dùng để trị bệnh với tác dụng mát gan, nhuận trường, thông tiểu. Những nghiên cứu gần đây cho thấy:

- Rễ atisô: chỉ làm nước uống thông tiểu chứ không tăng tiết mật.

- Hoa atisô: chỉ làm rau ăn chứ không có tác dụng trị bệnh.

- Lá atisô : có nhiều hoạt chất nhất, lá non nhiều hoạt chất gấp đôi lá già.

Những công trình nghiên cứu gần đây cho thấy Atisô có nhiều tác dụng, trong đó, có một số ảnh hưởng đến gan mật như sau:

- Tăng tiết mật và trị tiêu hóa trì trệ (đầy bụng, sình bụng, sôi bụng, chậm tiêu, táo bón).

- Giảm cholesterol máu (do Atisô ức chế gan sản xuất cholesterol nội sinh).

- Chống oxy hóa và giải độc gan (nhất là giải độc carbon tetraclorid ở gan).

- Thông tiểu: Lá và rễ Atisô đều có tác dụng thông tiểu, giúp đào thải urê máu và độc tố trong gan qua đường tiểu.

Vì những tác dụng trên nên trong dân gian truyền khẩu rằng uống Atisô có tác dụng mát gan và giải độc gan. Ngoài ra vì Atisô là một loại thảo dược, không độc, vì vậy mà nhiều người cho rằng càng uống nhiều (lượng lớn) thì càng mau khỏi bệnh. Số khác thì cho rằng Atisô là vị thuốc bổ, càng uống lâu dài, càng bổ nhiều.

Cây atisô Đà lạt

Tuy Atisô không độc, nhưng Atisô có vị đắng, theo Đông y, tỳ vị (dạ dày) thích vị ngọt chứ không thích vị đắng, vì vậy nếu dùng lâu ngày hoặc dùng lượng lớn sẽ có thể làm tổn hại dạ dày.

Các nghiên cứu cho thấy rất hiếm gặp trường hợp dị ứng với Atisô, tuy nhiên nếu tiếp xúc thường xuyên với Atisô đôi khi bị dị ứng. Đã có trường hợp nhạy cảm chéo với chất chrysantheme, arnica và pyrethrum (là những hoạt chất có trong Atisô).

Vì vậy dùng lượng lớn hoặc dùng thường xuyên là điều không nên.
 

Atisô tốt nhưng chớ lạm dụng

Từ lâu, Atisô được biết đến với công dụng là giúp giải nhiệt hiệu quả. “Tiếng lành đồn xa”, mọi người thi nhau sử dụng mà không biết rằng nếu lạm dụng, chúng cũng gây hại cho sức khỏe.

Vị ngọt thanh mát của thức uống khiến cơ thể trở nên mát mẻ, nhẹ nhàng trong những ngày nắng nóng. Người này rỉ tai người kia dùng atisô tốt cho sức khỏe, đặc biệt là làm mát gan, mật và tăng cường bài tiết.

Coi chừng phản tác dụng

Một năm trở lại đây, gia đình chị Lê Thanh Dung (32 tuổi, Q. Cầu Giấy, Hà Nội) sử dụng trà atisô như một thức uống hàng ngày thay nước lọc. Thời gian đầu, chị Dung sử dụng atisô dạng túi lọc bán sẵn, sau một chuyến đi Sapa du lịch, chị đã mua hoa atisô khô về dùng thấy thơm hơn.

Từ đó, mỗi lần hết chị lại nhờ người quen gửi hoa atisô khô từ Sapa xuống để dùng. Vào những ngày nóng, gia đình chị càng uống trà atisô nhiều hơn. Sau này, chị chia sẻ: “Tôi biết đến công dụng của atisô qua sách báo và người thân. Mọi người sử dụng rồi mách là tốt cho sức khỏe, lại dễ uống, dễ pha chế nên tôi sử dụng thường xuyên. Thế nhưng, lâu ngày tôi thấy mọi thành viên trong gia đình đều ăn uống ít đi, thậm chí chán ăn. Khi ngưng sử dụng thì mọi chuyện lại trở lại bình thường, ăn uống ngon miệng hơn”.

Thời gian gần đây, khuôn mặt của chị Phùng Thu Hạnh (40 tuổi, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội) bỗng kém sắc. Da mặt không được mịn màng và sáng như trước, trong người lúc nào cũng có cảm giác nóng. Nhiều bạn đồng nghiệp khuyên chị Hạnh dùng atisô để mát gan, thanh lọc cơ thể thì làn da sẽ được cải thiện. Nghe vậy, chị Hạnh cũng mua atisô về sử dụng. “Thế nhưng, sau một thời gian dùng liên tục, mình thấy bụng lúc nào cũng căng trướng rất khó chịu. Đến bữa cơm chẳng muốn động vào món gì trong khi con mắt còn thèm”, chị Hạnh tâm sự.

Sau lần đó, chị Hạnh đi khám và nhận được lời khuyên tạm dừng dùng atisô hoặc chỉ dùng với liều lượng nhất định. Vì quá lạm dụng atisô nên chị mới bị trướng bụng, khó tiêu.

Đừng đổ vạ cho atisô

Lương y Vũ Quốc Trung, phòng khám đa khoa chùa Cảm ứng, Hà Nội cho biết, atisô vừa là thực phẩm vừa là thuốc. Trong đó, hoa là bộ phận có giá trị nhất. Người ta có thể dùng chúng để làm thức uống, hầm với móng heo, nấu canh, súp… đều rất ngon và bổ dưỡng.

Nói về tác dụng của atisô, lương y Vũ Quốc Trung khẳng định atisô rất bổ dưỡng, giúp tăng cường sinh lực, kích thích ăn ngon. Đặc biệt, atisô rất tốt cho gan, mật, tăng bài tiết nước tiểu, chống độc, lợi sữa, giảm cholesterol trong máu… Trong atisô có 3% là chất đạm, 0,1-0,3% chất béo, 11-15,5% chất bột… Ngoài ra, atisô cũng rất giàu sắt, vitamin A, C, B1, B2… là những chất rất cần thiết cho sức khỏe. Tuy nhiên, người sử dụng chỉ nên dùng atisô theo liều lượng, người bình thường dùng không quá 10g atisô khô/ngày, người có bệnh thì có thể dùng nhiều hơn một chút.

Lương y Quốc Trung cho biết ông chưa ghi nhận được ca cấp cứu nào do ngộ độc atisô nhưng đã có không ít người lạm dụng thức uống này dẫn đến phản tác dụng. Atisô cũng là một loại thuốc nên việc sử dụng cần đúng liều lượng nếu không, sẽ gây co thắt toàn bộ cơ trơn của đường tiêu hóa. Đây chính là nguyên nhân gây đầy hơi, trướng bụng nếu sử dụng atisô quá nhiều. Việc sử dụng sản phẩm “làm mát” này không đúng cũng khiến các cơ quan trên cơ thể, đặc biệt là gan, mật phải làm việc nhiều nên vô tình lại gây hại chứ không có tác dụng trị bệnh.

“Bên cạnh đó, atisô còn có tính hàn nên không thích hợp với người ăn uống khó tiêu hay gặp vấn đề về đường tiêu hóa”, lương y Quốc Trung nói.

Vì vậy, không chỉ riêng với atisô mà với bất kỳ thảo dược nào cũng thế, người bệnh và người muốn phòng bệnh cũng không nên tự ý sử dụng theo lời đồn. Đừng quên là hoạt chất nào dù là thuốc cũng phải được gan chuyển hóa hoàn chỉnh mới phát huy được tác dụng như mong muốn. Nếu gan bị ảnh hưởng vì dùng quá liều thì dù uống thuốc tiên cũng không có tác dụng.